گیتار

گیتار یک ساز زهی ضحمه‌ای است. از ساز گیتار می‌توان برای تک نوازی، هم‌نوازی، گروه‌نواری و نوازندگی ارکستر بهره جست. هم‌چنین گیتار می‌تواند در انواع موسیقی مانند کلاسیک، پاپ، فلامنکو، جز، راک و بلوز نقش به سزایی داشته باشد.

ساختمان گیتار 

گیتار کلاسیک امروزی از شش تار و بدنه تو خالی چوبی (تخته آوای سرو) ساخته می‌گردد. صفحه صدای این نوع گیتار معمولاً از چوب cedar یا spruce ساخته می‌شود که نوع cedar آن با صدای ظریف‌تر ، گرم‌تری می‌باشد اما بلندی صدای کم‌تری دارد. چوب پشت و بغل‌های گیتار که باید با چوب نسبتاً سخت‌تری ساخته شود تا استحکام زیادی داشته باشد که عموماً از چوب rosewood یا چوب‌های دیگر که به استحکام بالایی داشته باشد استفاده می‌شود. صفحه انگشت‌گذاری نیز معمولاً از چوب ماهون یا rosewood استفاده می‌شود.

بخش‌های بنیادی گیتار بدین شرح است:
headstock: سردسته
nut: خرک
Machine heads: گوشی
Frets: پرده
Neck: گردن
Heel: پاشنه
Body: بدنه
Bridge: پل
Bottom deck: عرشه پایین
Sound board: تخته آوا (بدنه)
Body sides: پهلوی بدنه
Sound hole, with rosette inlay: دایره خروج صدا و رزیت
Strings: تارها
Saddle or Bridge nut: زین
Fretboard: تخته پرده

نوازندگی گیتار

بر روی دسته‌ی ساز، فرت‌های مختلف کشیده شده‌اند که محل قرارگیری انگشت‌ها را مشخص می‌کنند. گیتار معمولا شش سیم دارد. نوازنده، ساز را افقی روی پای خود می‌گذارد و با ضخمه زدن روی سیم‌ها با دست راست، صدای آن طنین‌انداز می‌شود. هم‌چنان که انگشتان دست چپ بر روی دسته‌ی ساز حرکت می‌کنند، نت‌های مختلف ایجاد می‌شود. صدای ساز گیتار یا به شکل آکوستیک از حفره‌ای که وسط ساز کنده شده است بیرون می‌آید و یا با آمپلی‌فایر و دیگر وسایل الکترونیکی تقویت می‌شود.  از قطعات مشهور گیتار می‌توان به کنسرتو برای گیتار و ارکستر به نام آرانخوئز، اثر یوآخین رودریگو اشاره کرد. از مشهورترین و متبحرترین نوازندگان گیتار نیز می‌توان از پاکو دلوسیا نام برد.

تاریخچه گیتار

داستان‌های متفاوتی در مورد تاریخچه وجود گیتار وجود دارد؛ دسته‌ای بر این عقیده‌اند که گیتار از ایران سرچشمه گرفته‌ است و عده‌ای نیز بر این نظرند که آن از سیتارای یونانی_آشوری که به وسیله رومی‌ها به اسپانیا آورده شده گرفته شده‌ است. گیتار نتیجه تحول لوت در اروپا است. لوت نیز خود تحول یافته عود و بربط است. در زمان حکومت اسلام در اسپانیا، این ساز توسط زریاب دارابگردی و چند تن از شاگردانش به اندلس برده شد. در آن زمان به گیتار، کیتارا یا قیتارا می‌گفتند و نام کنونی آن برگرفته از همین نام است. در واقع وجود پسوند تار در نام گیتار می‌تواند موید این باشد که گیتار سازی ایرانی است. زریاب در ابتدا در اسپانیا شروع به آموزش گیتار کرد و مدرسه موسیقی خود را در زمان عباسیان در آندلس (بخشی از اسپانیا و پرتغال امروزی) بنا کرد.

جد بزرگ تمام سازهایی که ما به عنوان کوردوفون از آن‌ها یاد کردیم یک کمان موسیقی است که تنها یک سیم ساده به دو سر آن متصل بوده‌ است که با کشیدن و رها کردن سیم صدایی در کمان ایجاد می‌شده و این صدا به وسیله یک تقویت‌کننده صوت که به آن متصل بوده تقویت می‌شد. ازآنجاکه این سیم تنها یک صدای ساده ایجاد می‌کرده برای داشتن چندین صدا ابتدا یک سیم دیگر و سپس چندین سیم به اندازه‌های کوتاه‌تر به کمان بسته شده و از این طریق چندین صدا تولید گردیده‌ است. ازدیاد این سیم‌ها و افزوده شدن یک جعبه تشدید صوت منجر به اختراع چنگ کمانی گردید. سپس‌ سازی متشکل از مجموعه‌ای از سیم‌ها به نام لیر ظهور کرد که در آن سیم‌هایی به طول مساوی کار گذاشته شده بود. یونانی‌ها دو نوع لیر داشتند، یکی به نام لیرا و دیگری به نام کیتارا؛ کیتارا به وسیله رومی‌ها تغییرشکل یافت؛ نام گیتار نیز از همین کلمه گرفته شده‌است. بعدها رومی‌ها برای نخستین بار سازهایی چون سیتارا، پاندورا و فیدیکولا را نواختند و از این راه آلات کوردوفون در تمام اروپا رواج یافت؛ در واقع نخستین گیتارهای واقعی در آغاز دوره رنسانس به ظهور رسید؛ این گیتارها به دلیل داشتن بدنه‌ای باریک و شکلی مدور متمایز بودند. به تدریج در صده‌های چهارده و پانزده پسوندهای موریسکا و لاتینا حذف شد و در سراسر اروپا آلات موسیقی خانواده گیتار با اسم‌هایی از قبیل: گیتارا، گیترنه، گیترن (سازی سیمی مفتولی و منسوخ شده) شبیه به گیتار که به زبان فرانسوی گیترنه و به زبان اسپانیایی گیتارا گفته می‌شد و شیتارا معین شدند. در همان زمان گروه زیادی از سازهای خانواده کوردوفون، با اسم‌هایی از قبیل: ویهوئلا در اسپانیا و ویولا در ایتالیا خوانده می‌شدند، که بعضی از این سازها با آرشه، بعضی با مضراب و بعضی دیگر هم با انگشت نواخته می‌شدند. بعدها از ویهوئلای انگشتی نوعی گیتار به وجود می‌آید. درطی قرن‌های چهارده و پانزده در شکل گیتار و ویهوئلای انگشتی تغییرات قابل توجه‌ای به وجود می‌آید، به آرامی در پهلوهای آن‌ها فرورفتگی ایجاد می‌شود و در قرن شانزده هر دو ساز آشکارا شبیه گیتار می‌شوند. در قرن شانزده این دو ساز در اسپانیا بسیار رایج بودند و نوازندگی با انگشت به حدی عمومیت پیدا کرد که پسوند انگشت در این کشور به کلی از اسم این سازها حذف شد.