بالابان
بالابان
همه چیز راجع به ساز بالابان
سازهای کلاسیک هر شهر و قومیتی جزو محبوب‌ترین سازها در بین مردم آن منطقه و موسیقی‌دانان محسوب می‌شوند. اگر به فرهنگ کلاسیک هر منطقه بپردازیم، قطعاً سازهای محلی متعددی دارند که برای علاقمندان به موسیقی جذاب است. افرادی که به دنبال موسیقی هستند، بدون شک مشهورترین و کلیدی‌ترین سازهای کلاسیک مناطق مختلف را نیز مورد بررسی قرار می‌دهند. ساز بالابان یکی از محبوب‌ترین سازهای بادی استوانه‌ای است که توسط نی نواخته می‌شود. افراد زیادی هستند که سازهای نی را ستایش می‌کنند و این سبک ساز بیش از هر نوع سبکی برای آنها جذابیت و زیبایی دارد.
تاریخچه ساز بالابان
ساز بالابان یا بالامان یک نوع ساز بادی استوانه‌ای است که برای نواختن آن از دو نی به طول ۳۵ سانتی‌متر استفاده می‌کنند. محبوبیت این سبک موسیقی و ساز در جهان و به ویژه ایران بسیار زیاد است. بالابان جزو دسته‌بندی سازهایی از خانواده نی و سرنا محسوب می‌شود که متعلق به دوره اسلامی در ایران هستند. در دوره اسلامی این سبک ساز در مناطق مختلف محبوبیت بسیار زیادی پیدا کرد. در دوره‌های آموزش بالابان در رابطه با تاریخچه و قدمت این نوع ساز اطلاعات بسیار زیادی کسب می‌کنید. این سبک ساز یک نوع ساز بادی و بومی مربوط به آذربایجان شرقی و کردستان است که در گذشته گروهی از نوازندگان آن را می‌نواختند. این ساز با نام بالاوان و همچنین در زبان شوشتری بلبون شناخته می‌شود. بالابان جزو محبوب‌ترین و منحصر به فردترین سازهای عاشق‌های آذربایجانی به شمار می‌رود؛ چرا که عاشق‌های آذربایجان این ساز را تنها با ساز و گاوال می‌خواندند. جدا از ایران در کشورهای مختلفی نظیر قفقاز شمالی، ترکستان شرقی، جمهوری آذربایجان و حتی ترکمنستان این نوع ساز طرفداران بسیار زیادی دارد.
ساختار بالابان
ساز بالابان به عنوان یک کلاسیک بی‌نظیر از یک میله، زبانه، کلاهک و یک تنظیم تشکیل می‌شود. قسمت میله بالابان را با نام گودا می‌شناسند که ۲۸۰ تا ۳۲۰ میلی‌متر است. برای ساخت این نی از چوب زردآلو، فندق، توت، گلابی و حتی شمشاد استفاده می‌کنند و معمولاً قطر فضای داخلی این ساز یک و نیم سانتی‌متر در نظر می‌گیرند.این ساز دهانه تخت دارد و به همین سبب صدای آن بسیار نرم به گوش می‌رسد و همین مسئله باعث شده تا آن را با نام بالابان یاسینی شهرت دهند. در قسمت بدنه جلویی این ساز هشت سوراخ و در قسمت پشت درست وسط ۸ سوراخ نیز یک سوراخ وجود دارد.
انواع ساز بالابان
اکنون به خوبی می‌دانید ساز بالابان چیست و بیشتر در چه مناطقی محبوبیت دارد. این ساز با صدای دو زبانه ارتعاشی بسیار دلنواز است. برای نواختن آن باید به صورت کاملاً صحیح در بین لب‌های نوازنده قرار بگیرد و در آن دمیده شود. در کلاس‌های آموزش ساز بالابان می‌آموزید که این سبک ساز خود شامل چند دسته است.
بالابان شاهسونی
بالابان شاهسونی محبوب‌ترین ساز منطقه فارس، شیراز، زنجان ،قزوین و به ویژه شهرکرد محسوب می‌شود. این ساز قدمت بسیار زیادی دارد و بیشتر برای اجرای دشتی و چوپانی این مناطق است. شاهسونی را با نام بالابان، قاراقان، خرقان و شاهسونی نیز شهرت داده‌اند که با ترکیب دیگر سازهایی نظیر دایره و چگور دلنشین‌تر به نظر می‌رسد. نوع شاهسونی این ساز توسط سه نفر با نام‌های قاوالچی، بالابانچی و آشیق جرا می‌شود.
بالابان آذری
از محبوب‌ترین انواع بالابان‌ها می‌توان به ساز بالابان آذری اشاره کرد که برای اجراهای محلی و عروسی به کار می‌رود. ترکیب این ساز در کنار قاوال و قپوز برای آذری زبان‌ها و به ویژه در نوای عاشیقی باعث شده طرفداران بیشتری داشته باشد. سبک آذری این ساز نسبت به دیگر انواع بالابان‌ها دارای صدای زیرتری است.
نرمه نای کردی
آموزش بالابان به ویژه نرمه نای کردی اصلاً کار سختی نیست؛ چرا که این سبک ساز را باید با رعایت چند نکته تنها با دمیدن به داخل نی به صدا در بیاورید. ساز نرمه نای کردی نسبت به دیگر انواع بالابان‌ها صدای بم‌تر و بیشتری دارد و از این ساز بیشتر برای مراسم عروسی استفاده می‌کنند. ترکیب این ساز با تنبک و همچنین امروزه در کنار ساز ارگ زیبایی آن را بیشتر کرده است. در کنار این ساز معمولاً کرد زبان‌ها به زبان و لهجه شیرین کردی نیز آواز می‌خوانند. همین آواز کردی لهجه‌دار باعث زیبایی نرمه‌نای کردی برای کرد زبان ها و دیگر قومیت‌ها می‌شود.
آموزش ساز بالابان در آموزشگاه نوای شهر آشوب
ساز بالابان جزو محبوب‌ترین و بی‌نظیرترین سازهایی است که کمتر کسی لذت شنیدن این هنر کلاسیک را از دست می‌دهد. چه بسا اینکه این سازهای منحصر به فرد و دلنواز جزو محبوب‌ترین‌های هنرهای ایرانی محسوب می‌شوند. از زمانی که روشنفکری و آزادی اندیشه در جهان شکل گرفت، علاقه به هنر نیز به خودی خود رشد کرد. در واقع با شروع انقلاب صنعتی پیشرفت‌های بسیار زیادی در زمینه‌های مختلف به ویژه زمینه موسیقی داشته‌ایم. در کشور ما نیز سازهای محلی بسیار زیادی همچون بالابان وجود دارد که علاقمندان به این هنر همچنان به دنبال آموزش ساز بالابان هستند.
شما می‌توانید با شرکت در کلاس‌های آموزشی نوای شهر آشوب این ساز سنتی جذاب را نزد اساتید حرفه‌ای و با تجربه آموزش ببینید.